در این مقاله به بررسی فرنچایز مک دونالد ابتدا به صورت مختصر در سطح جهانی و سپس با جزییات بیشتر در آلمان می پردازیم. علی رغم بازخورد منفی موجود نسبت به غذا های فراوری شده، شعب مک دونالد در سراسر دنیا به ویژه آلمان همیشه شلوغ هست. از منظر کسب و کار مک دونالد فرنچایزی است که همیشه تمیز است و محصولاتی پایا ارائه می دهد (هر چند محصولاتش از لحاظ سلامتی خیلی سالم نیست) در حالی Burger King دارای فضایی تا حدودی ناپاک با محصولاتی ناسازگار و ناپایا است.اولین بازخورد در مورد خرید فرانچیز مک دونالد این هست که شما یک بیزینس را نمی خرید بلکه یک شغل را می خرید. یعنی باید بسیار درگیر عملیات کسب و کار خود شوید و شاید برای کسانی که می خواهند چندین کسب و کار را به صورت همزمان مدیریت کنند کار آسانی نباشد. همچنین اگر نگاهی به ایجاد درامد بسیار خوبی دارید شاید خرید یک شعبه کافی نباشد و داشتن ۲ یا ۳ شعبه را باید مد نظر قرار دهید. استاندارد های مدیریت مک دونالد بسیار بالاست و و آنها به این نکته که شما از عهده این کار بر می آیید یا خیر دقت زیادی می کنند .
در یکی از مقاله های مجله بیزنس-ویک فروش ناخالص، سود نا خالص و سود خالص سالیانه متوسط جهانی مک دونالد تشریح شده است. عدد ها بسیار جالب و نزدیک به عملکرد مک دونالد در آلمان هستند.
محاسبات زیر به صورت سالیانه می باشد.
| فروش | ۲,۷۰۰,۰۰۰ € |
| هزینه غذا | ۸۱۰,۰۰۰ € |
| هزینه اداری و کاغذ بازی | ۱۰۸,۰۰۰ € |
| درآمد ناخالص | ۱,۷۸۲,۰۰۰ € |
هزینه های قابل کنترل*: (controllable costs)
| حقوق و دستمزد خدمه | ۵۴۰,۰۰۰ € |
| حقوق مدیر | ۱۰۸,۰۰۰ € |
| مالیات بر حقوق | ۵۴,۰۰۰ € |
| تبلیغات | ۱۰۸,۰۰۰ € |
| ترفیع | ۱۳,۵۰۰ € |
| خدمات جانبی | ۲۷,۰۰۰ € |
| البسه | ۵,۴۰۰ € |
| تجهیزات | ۲۷,۰۰۰ € |
| تعمیرات و نگهداری | ۴۰,۵۰۰ € |
| آب و برق | ۸۱,۰۰۰ € |
| تفاوت بالانس نقدی مورد انتظار و واقعی (cash over/short) | ۲,۷۰۰ € |
| هزینه متفرقه | ۱۳,۵۰۰ € |
| سود پس از هزینه های قابل کنترل | ۷۶۱,۴۰۰ € |
*هزینه های قابل کنترل به هزینه هایی گفته می شود که مدیریت قابلیت تغییر آنها را با تغییر رویه و استراتژی بیزینسی دارا خواهد بود.
هزینه های غیرقابل کنترل:
| حقوق و دستمزد خدمه | ۵۴۰,۰۰۰ € |
| حقوق مدیر | ۱۰۸,۰۰۰ € |
| مالیات بر حقوق | ۵۴,۰۰۰ € |
| تبلیغات | ۱۰۸,۰۰۰ € |
| ترفیع | ۱۳,۵۰۰ € |
| خدمات جانبی | ۲۷,۰۰۰ € |
| البسه | ۵,۴۰۰ € |
| تجهیزات | ۲۷,۰۰۰ € |
| تعمیرات و نگهداری | ۴۰,۵۰۰ € |
| آب و برق | ۸۱,۰۰۰ € |
| تفاوت بالانس نقدی مورد انتظار و واقعی (cash over/short) | ۲,۷۰۰ € |
| هزینه متفرقه | ۱۳,۵۰۰ € |
| سود پس از هزینه های قابل کنترل | ۷۶۱,۴۰۰ € |
بنابراین در سطح اروپا امریکا و آسیا به صورت میانگین شعب مک دونالد درامد متوسطی در حدود ۱۵۷,۰۰۰ یورو در سال خواهند داشت .این ارقام بسیار نزدیک به متوسط درامد مک دونالد در آلمان نیز می باشد. مسلما این درامد در خیلی شعبه ها متفاوت است. به عنوان مثال در مراکز شهر یا ایستگاه های مرکزی شهر های بزرگ آلمان درامد عملیاتی شعب مک دونالد ۵۰۰,۰۰۰ یورو و بیشتر نیز گزارش شده است.
حال به بررسی دقیق تر این فرنچایز در آلمان می پردازیم:
فرنچایز مک دونالد (آیا ارزش سرمایه گذاری در آلمان را دارد؟ )
مک دونالد پر سود ترین شرکت فرنچایز دنیا است که در آلمان نیز از سال ۱۵ می ۱۹۴۰ فعال می باشد و اکنون بیش از ۱۳۰۰ شعبه فعال در این کشور دارد . شعبه های بسیار زیادی از مک دونالد در شهر های بزرگ و کوچک آلمان وجود دارد به طوری که معمولا خیلی پیش نمی آید که نتوانید یک شعبه آن را در همسایگی خود پیدا کنید. این شرکت یک محتوای کسب و کار بسیار جالب را با موفقیت توسعه داده و توانسته شبکه شعبه های خود را در سرتاسر آلمان و جهان پخش کند. سیستم فرانچیزینگ مک دونالد به این معنی است که صاحبان هر شعبه می توانند امتیاز اجرای این کانسپت کسب و کار را به ازای پرداخت هزینه ای به مک دونالد به دست بیاورند.
صاحب شعبه چه چیزی از مک دونالد دریافت میکند؟
در درجه اول دریافت یک مدل بیزینسی موفق که از خیلی زود شروع به درامد زایی میکند که کلیدی برای موفقیت هر کسب و کاریست . اما فاکتور های دیگری نیز دخیل هستند. به عنوان مثال یکی از مهمترین این فاکتورها این است که مک دونالد دقت بسیار زیادی میکند که شعبه های آن در فاصله خیلی نزدیکی نسبت به هم قرار نگیرند طوری که موجب ایجاد رقابت کاذب داخلی نشود. چیزی که بعضی دیگر از فرانچیز ها مثل Subway به آن توجهی ندارند و صاحبان شعبه های آن از این قضیه بسیار متضرر شده اند.
به علاوه مک دونالد مسئولیت نظارت کلیه پروسه ساخت و توسعه را به عهده می گیرد. این شرکت یک کانسپت کاری جامع و کامل را برای کلیه پروسه تولید و ارایه خدمات از نقطه شروع دریافت مواد خام تا ارائه محصول عرضه میکند و با بالاترین درجه جزییات تشریح میکند که چطور یک رستوران باید مدیریت شود. به واسطه این استراتژی بخش بزرگی از کار و فرایندی که یک کارآفرین در نخستین سالهای شروع کسب و کار خود باید به آن بپردازد حذف میشود چون توسط سیستم مک دونالد به صورت خودکار رهبری میشود.
مک دونالد چه چیزی از صاحب شعبه دریافت میکند؟
قرارداد مک دونالد با صاحب شعبه بر اساس دریافت درصدی از سود خالص ماهیانه آن شعبه به صورت کمیسیون بسته می شود. این مقدار در آلمان ۵% میباشد. همچنین مک دونالد درصدی از سود را نیز برای دادن اجاره بنا دریافت میکند که این مقدار نیز در آلمان ۵% میباشد.
علاوه بر آن هر فرنچایز موظف به پرداخت ۵% از سود خود برای تبلیغات تحت عنوان “Werbefonds für nationale und regionale Absatzförderung” می باشد که شامل -به عنوان مثال- تبلیغات در تلویزیون ملی است.
چه هزینه های دیگری می بایست توسط صاحب شعبه پرداخت شود؟
صاحب شعبه، رستوران را از مک دونالد دریافت میکند ولی مک دونالد مسئولیت هزینه تجهیزات و نصب آنها را در زمان راه اندازی یک شعبه بر عهده نمی گرد. در عمل این بدان معنی است که صاحب شعبه باید سرمایه اولیه کافی برای سرمایه گذاری در این بیزینس را از ابتدا داشته باشد. معمولا این سرمایه گذاری بدون کمک بانک یا سایر موسسات مالی نیز امکان پذیر نخواهد بود لازم به ذکر است که مسئولیت ریسک این وام نیز به عهده خود صاحب شعبه است و مک دونالد هیچ تعهدی را در مورد پرداخت وام شما نمی پذیرد. KFW بانکی است که می توانید از آن در آلمان برای دریافت وام بانکی برای چنین پروژه هایی کمک بگیرید.
کمی پایین تر توضیحات کامل تری در مورد میزان دقیق سرمایه مورد نیاز برای افتتاح یک مک دونالد در آلمان به شما ارائه خواهد شد.
چقدر بیزینس مک دونالد سودده می باشد؟
در واقع پاسخ دقیقی برای این پرسش وجود ندارد از آنجایی که میزان سوددهی در مک دونالد به فاکتور های زیادی بستگی دارد. موقعیت مکانی فاکتور بسیار مهمی است . به عنوان مثال اگر شعبه ای دقیقا در مرکز یک محله دانشجویی یک شهر بزرگ باشد هیچ مشکلی برای جذب کردن مشتری به سمت خود نخواهد داشت.همچنین لوکیشن هایی وجود دارند که میزان فروش بسیار کمتری دارند.
همچنین فاکتور رقابت نکته بسیار مهمی است . حتی اگر طبق سیاست مک دونالد شعبه دیگری در اطراف شما نباشد حضور رستوران های فست فود دیگر در حوالی شعبه شما میتواند در فروش شعبه تاثیر منفی داشته باشد.
البته بسیار دشوار است که بتوان با اعداد و ارقامی کاملا دقیق و قابل اطمینان در مورد سود شعبه های فرنچایز دست یافت. ولی اکثر این شعب در آلمان به احتمال بسیار زیاد در حال سوددهی خوبی هستند.
اگر چه گزارش شده که شعبی هم بوده اند که سود خوبی نداشتند. معمولا در چنین شرایطی مک دونالد با پیگیری عملکرد مالی شما سریعا وارد گود میشود و به شما در ارائه بهتر کمک میکند زیرا سود دهی خود مک دونالد به سود دهی شما وابسته است. این در واقع بزرگترین امتیاز فرنچایز مک دونالد است از آنجایی که مدل بیزینسی آن جوری طراحی شده که موفقیت شرکت در گرو موفقیت صاحب شعبه میباشد اگر چه همچنان هیچ تضمینی وجود ندارد که شعب همیشه با این شرایط نیز سودده باشند.
تعهد بلند مدت به مک دونالد
در آلمان مدت زمان قرارداد و همکاری با مک دونالد (مدت زمان اجاره) ۲۰ سال می باشد. این مساله اطمینان خاطر بزرگی برای صاحب شعبه ایجاد می کند. ولی از طرف دیگر صاحب شعبه در معرض ریسک نیز قرار میگیرد زیرا چنانچه کسب و کار خوب نچرخد خیلی هم راحت نیست که صاحب شعبه بدون هیچ مشکلی از قرارداد خارج شود.
ریسک مالی پروژه به طور عمده بر دوش صاحب شعبه است از آنجایی بخش عمده سرمایه برای راه اندازی این کسب و کار باید توسط وی و با مسئولیت وی تامین شود. اگر چه شبکه بسیار عظیم شعب مک دونالد در آلمان، اروپا و کل دنیا به خوبی اثبات می کند که این کسب و کار سودده است و به خوبی فعالیت می کند ولی مانند هر کسب و کار دیگر استارت آپ، نمی توان برای آن تضمین ۱۰۰% قائل شد.
تجزیه و تحلیل هزینه راه اندازی مک دونالد در آلمان
- هزینه اولیه (قیمت فرنچایز) در آلمان ۴۶,۰۰۰ یورو می باشد.
- هزینه تجهیزات اولیه و راه اندازی و افتتاح، مبلغی حدود ۸۰۰,۰۰۰ یورو تا ۲,۰۰۰,۰۰۰ یورو میتواند باشد. مسلما اندازه رستوران، تسهیلات آن، موقعیت جغرافیایی آن، هزینه های اولیه، انبار، تجهیزات آشپزخانه، علائم نمایش بیرونی، استایل دکوراسیون، فضای سبز، پارکینگ و اینکه آیا شعبه را آماده بخرید یا جای جدیدی را انتخاب کنید و از نو بسازید در هزینه سرمایه مورد نیاز تاثیر گذار است. با استخراج از وبسایت رسمی مک دونالد در آلمان این هزینه ها در این کشور به صورت زیر تجزیه شده است.
ریز هزینه برای افتتاح یک مک دونالد دارای کافه تریا (McCafe) و درایو ثرو (McDrive) در آلمان
در بالا به هزینه های مورد نیاز در آلمان اشاره شد. در اینجا به بررسی دقیق تری از این هزینه ها بنا بر اطلاعاتدریافتی از مک دونالد آلمان می پردازیم. شروع کار با مقایسه هزینه های یک باره در مقابل های متغیر ماهیانه خواهد بود:
هزینه های یک باره
| هزینه فرنچایز | ۴۶٫۰۰۰ € |
| طراحی داخلی (مبلمان، نیمکت و میز، دکوراسیون، سردخانه و غیره) | ۲۴۳,۵۰۰ € |
| تجهیزات (اجاق، فریزر, سرخ کن، یخچال های ویترینی نوشیدنی ها و غیره) | ۳۴۱,۷۵۰ € |
| هزینه های IT، صندوق های پول، کیوسک، و غیره | ۷۸,۲۵۰ € |
| تابلو های نئون و سازه های تبلیغاتی | ۶۱,۵۰۰ € |
| امکانات فضای باز (تراس، نیمکت، زمین بازی کودکان، فضای سبز) | ۷۳,۰۰۰ € |
| جمع جزء | ۸۴۴,۰۰۰ € |
| هزینه های پیش راه اندازی در صورت لزوم (هزینه های استخدام و کارآموزی) | ۵۰,۰۰۰ € |
| جمع کل | ۸۹۴,۰۰۰ € |
| ارزش بازاری کسب و کار | متغیر بر اساس میزان نقدینگی و درآمد عملیاتی |
در هنگام خرید یک مک دونالد آماده روش تخفیف جریان نقدی (Discounted Cash Flow Method) برای ارزش گذاری فرانچیز استفاده میشود. بر اساس اطلاعات شرکت مک دونالد در آلمان قیمت خرید یک شعبه مک دونالد بر اساس ارزش عادلانه بازار سنجیده میشود “Fair Market Value” و میتواند بر اساس موقعیت مکانی رستوران تا چندین میلیون یورو هم برسد. بر اساس پیشنیاز های مک دونالد صاحب شعبه برای خرید آن باید حد اقل ۲۵% از قیمت آن شعبه را به صورت نقد داشته باشد. البته اطلاعات مربوط به نحوه فاینانس در ادامه مبسوط توضیح داده خواهد شد. این مبلغ معمولا حد اقل ۵۰۰,۰۰۰ یورو در اکثر شعبه های مک دونالد می باشد.
هزینه های متغیر ماهیانه
آنالیز دقیق تری از هزینه های عملیاتی در جدول ابتدایی این مقاله در سطح جهانی ارائه شده است. متاسفانه هیچ پایگاه داده ای در آلمان به صورت دقیق به مانند جدول اولیه هزینه ها را تجزیه نکرده است ولی موارد اصلی را طبق سیاست های مک دونالد در آلمان در جدول زیر قید کرده است.
| هزینه ماهیانه اجاره فرنچایز | ۵% از درامد خالص ماهیانه |
| اجاره مکان | شهر، موقعیت و اندازه |
| درصد اجاره | بر حسب توافق درصدی از درامد خالص ماهیانه* |
| تبلیغات | ۵% از درامد ناخالص ماهیانه |
نحوه فاینانس پروژه
هزینه راه اندازی متوسط همان طور که در بالا اشاره شد را میتوان بین ۱ تا ۲ میلیون یورو در نظر گرفت. از این مبلغ صاحب شعبه میبایست ۵۰۰,۰۰۰ یورو به صورت پول نقد را در حساب خود به مک دونالد به عنوان تامین مالی پروژه نشان دهد و بقیه را میتواند از طریق وام بانکی تامین نماید. تامین ما بقی فاینانس پروژه میتواند به صورت دارایی قابل نقد نیز ارائه شود.
به طور کلی شما باید قادر به پرداخت درصد مشخصی از هزینه های این کسب و کار به صورت پول نقد باشید. معمولا چنانچه مک دونالد را در یک مکان جدید افتتاح میکنید باید ۴۰% از هزینه های راه اندازی و اگر شعبه از قبل فعالی را خریداری میکنید حداقل ۲۵ % از هزینه های راه اندازی را به صورت نقد پرداخت کنید. همانطور که قبلا بیان شد باقی سرمایه می تواند در قالب وام بانکی تامین شود.
پیش نیازهای حرفه ای برای افتتاح یک شعبه مک دونالد در آلمان چیست؟
مهارت های کارآفرینی، توانایی و تجربه کافی در مواجهه با کارمندان و مشتری مداری مهمترین مشخصاتی است که این شرکت از صاحبان شعب انتظار دارد. داشتن سوابق کاری به خصوص در زمینه های رستوران داری یا مدیریت پرسنل نیز بسیار یاری رسان است.
بدون در نظر گرفتن سوابق کاری یا تحصیلات آکادمیک، خصوصیات فوق به شما کمک میکند که در مک دونالد موفق باشید و موفق بمانید.
مک دونالد آلمان به صورت مشخص موارد زیر را از شما انتظار دارد:
- روحیه کارآفرینی و تلاش برای رسیدن به موفقیت
- سوابق تجاری به خصوص در زمینه مدیریت پرسنل و مدیریت مالی
- سوابق تجاری به خصوص در زمینه مدیریت پرسنل و مدیریت مالی
- تمایل به مدیریت حضوری و مستقیم و بدون درگیر شدن در چندین کار حرفه ای دیگر
- تمایل به تغییر مکان زندگی (توضیح: نوع مکان و موقعیت شعبه با نظارت مستقیم مک دونالد صورت میگیرد و خیلی بعید است فردی بتواند دقیقا نزدیک محل سکونت خود کیس مناسبی را پیدا کند مگر اینکه شعبه ای در آن منطقه آماده فروش باشد)
- تمایل به اتمام دوره فشرده آموزشی مدیریت فرنچایز مک دونالد که در آن به فرد سرمایه گذار جدول زمانی انعطاف پذیری برای انتخاب زمان های مناسب خود ارائه میشود.
- توانایی جهت تامین مالی نیازمندی های مک دونالد مطابق با سیاست های این شرکت که در بالا به آن پرداخته شد.
آیا مهارت های رهبری لازم را دارید؟
حتی اگر پول کافی داشته باشید و توانسته باشید پس از اخذ اقامت آلمان یک شعبه بسیار سودده را نیز خریداری کنید باید از خود بپرسید که آیا توانایی رهبری یک تیم نسبتا بزرگ را در ۳۶۵ روز سال دارا هستید یا خیر.
ولی اگر واقعا جدی هستید
از شرکت مک دونالد درخواست آمار عملکرد شعب و وضعیت باز و بسته شدن آن ها طی ۵ تا ۱۰ سال گذشته را نمایید. این به شما به ارزیابی ریسک اقتصادی کار در مدیریت شعبه کمک میکند.
همچنین از مک دونالد آلمان درخواست ارائه اطلاعات تماس صاحبان شعب دیگر را نمایید. میتوانید از صاحبان شعب در مورد تجربه آنها بپرسید و امکان سنجی آن برای خود را بررسی نمایید. در وبسایت مک دونالد آلمان می توانید پرسش نامه درخواست شعبه را دانلود و پر نمایید. بعد ها چنانچه خرید شعبه برای خود را مقدور دیدید مک دونالد از شما برای حضور در برنامه کارآموزی خود دعوت می کند که در آن شما اصول اصلی استراتژی کاری و رویه مدیریت و عملیاتی رستوران های آن را می آموزید.
بالاخره صاحب شعبه شویم یا خیر ؟
شما تنها کسی هستید که می توانید به این سوال پاسخ دهید. در درجه اول باید بررسی کنید که آیا می توانید پیش نیازهای مالی و کیفی مک دونالد را برای اجرای پروژه در آلمان تامین کنید یا خیر . اگر سرمایه کافی را برای دریافت اعتبار لازم از بانک ندارید مک دونالد گزینه مناسبی برای شما نیست.
ولی اگر به اندازه کافی پول دارید که وارد این بیزینس شوید باید از خود بپرسید که آیا مدل بیزینسی فرنچایز بهترین گزینه و راه حل برای شما هست یا خیر. اگر چه نفس کارآفرینی همچنان حفظ می شود ولی شما درگیر یک مدل سفت و سختی می شوید که به سختی میتوانید آن را تغییر دهید و این شاید با روح کارآفرینی خلاق و آزاد مغایرت داشته باشد.
ولی از طرف دیگر مدل فرنچایز مک دونالد قبلا بار ها امتحان خود را پس داده است بنابرین شما ریسک استارت آپ کمتری نسبت به کسب و کار هایی دارید که باید از صفر مدل بیزینسی خود را شکل دهند.
بنابر این اگر برای شما دریافت یک سود ماهیانه منصفانه و مشخص مطلوب و کافی است، در این صورت مک دونالد گزینه بسیار جالبی می تواند برای شما باشد. شما فقط باید در نظر داشته باشید که با چنین تصمیمی برای دو دهه آتی زندگی خود برنامه ریزی کرده اید.
در انتها باید اشاره کرد که صاحب شدن یک فرنچایز مک دونالد در آلمان با وجود ماهیت نسبتا تضمینی کسب و کار فرنچایز نسبت به کسب و کاری که ممکن است خودتان شروع کنید، همچنان یک بیزینس است. بدین معنی که شما میتوانید هم سود در آن داشته باشید هم زیان.
